Mẫu robot Spot dự kiến được Boston Dynamics bán ra vào cuối năm nay, với kỳ vọng thay đổi ngành công nghiệp robot nặng nề hiện tại bằng những cỗ máy linh hoạt, nhanh nhẹn hơn.

Không nhiều công ty robot có thể thu hút lượng người hâm mộ đông đảo như Boston Dynamics. Mỗi lần hãng chia sẻ những đoạn video mới về sáng chế của mình, chúng đều khơi gợi sự thích thú, dù đó là bầy chó robot kéo xe tải hay một người máy.

Boston Dynamics đem đến viễn cảnh về tương lai huy hoàng với công nghệ cao lẫn ngày tận thế khi robot thống trị thế giới loài người. Công ty đã tạo ra những sản phẩm tiến bộ đến mức một video parody tên “Bosstown Dynamics”, cho thấy người máy đánh trả các nhân viên kỹ thuật, đã khiến cư dân mạng lo lắng vì tưởng là thật.

Tuy nhiên, Boston Dynamics hiện phải đối mặt với một thách thức lớn: Biến những phát minh thành việc kinh doanh thực thụ. Sau nhiều thập kỷ “thử nghiệm”, công ty đã lên kế hoạch ra mắt Quadrupedal Spot – robot thương mại đầu tiên – vào cuối năm nay.

Con người đã sẵn sàng chung sống với robot?

Bất cứ ai trong ngành công nghiệp robot đều sẽ đánh giá lĩnh vực của họ bằng cụm từ đơn giản, được mài giũa qua nhiều năm thử nghiệm và sai sót: “Vô cùng khó”.

Lĩnh vực này nổi tiếng khắc nghiệt. Mới năm ngoái, 3 công ty chế tạo robot đã phá sản trong chỉ vài tháng. “Ngành công nghiệp robot yêu cầu nguồn tài trợ lớn, lãnh đạo tận tụy, đội ngũ nhân viên có kỹ năng cao, cơ sở hạ tầng tốt, chiến lược thị trường hợp lý và sản phẩm tuyệt vời”, James Kuffner, chuyên gia từng làm việc tại Viện Nghiên cứu Toyota, đánh giá.

Boston Dynamics dường như thành công khi đáp ứng được những yếu tố trên, nhưng một phần vì công ty không phải đối mặt với môi trường thương mại.

BigDog là robot khổng lồ hình chó, do Boston Dynamics sản xuất cho quân đội nhưng bị loại bỏ vì “quá ồn ào”. (Ảnh: The Verge).

Từ khi thành lập năm 1992, Boston Dynamics đã được các khách hàng lớn như Bộ Quốc phòng “chống lưng”. Trước đó, công ty định hình bởi chính phủ và được Alphabet thâu tóm như nỗ lực của gã khổng lồ công nghệ để gia nhập ngành công nghiệp robot.

“Một thời gian dài, chúng tôi chỉ là đơn vị nghiên cứu, làm việc giấy tờ và quanh quẩn với những ý tưởng”, CEO Boston Dynamics Marc Raibert nói. “Khi làm cho robot ngày càng hữu dụng hơn, chúng tôi nhận ra mình có thể thương mại hóa nó”.

Những hợp đồng với Lầu Năm Góc đã cho Boston Dynamics cơ hội phát triển các robot có chân tiên tiến như BigDog, nhưng vẫn khó lòng bán chúng ra thị trường. Thay vào đó, công ty liên tục gây ấn tượng bằng cách tạo ra những cỗ máy đáp ứng được nhu cầu suốt nhiều thập kỷ qua: Tính di động.

Một cỗ máy biết chạy, nhảy và phi nước kiệu

Giáo sư Hod Lipson từ Đại học Columbia cho rằng tính di động là điều vượt quá khả năng của hầu hết máy móc. “Chúng ta nghĩ việc chơi cờ vua là xuất chúng, nhưng thực chất vấn đề lớn nằm ở khả năng di chuyển và phối hợp hàng trăm bộ phận với nhau”, ông đánh giá.

“Hầu hết robot vẫn rất vụng về. Một trở ngại vật lý, dù là nhỏ nhất, cũng có thể khiến chúng hoang mang”, Lipson nói thêm.

Robot thường thấy trong các nhà máy: Nặng nề và làm công việc có tính lặp lại. (Ảnh: The Verge).

Đa số máy móc sử dụng trong nhà máy hoặc kho hàng hiện nay đều to và nặng nề. Các robot của tương lai sẽ năng động hơn, có khả năng làm việc cùng con người và phản ứng với môi trường xung quanh. Trong những năm qua, Boston Dynamics đã cố gắng phá vỡ ranh giới vô hình về khả năng di động của robot.

“Họ (Boston Dynamics) đã nằm trên bàn làm việc của chính phủ, và rồi của Google”, Erik Nieves nói. Ông là nhà sáng lập công ty tự động hoá Plus One Robotics. “Công ty không có nhiệm vụ cụ thể, đó là điều tuyệt vời. Nhưng họ vốn đã rất tuyệt từ trước”.

Phát súng mở đầu quá trình thương mại hóa của Boston Dynamics là sự kiện mua lại SoftBank năm 2017. Công ty Nhật Bản này cung cấp các nguồn lực quan trọng để phát triển quy trình sản xuất robot.

CEO Boston Dynamics Marc Raibert thường xuyên xuất hiện với những chiếc áo Hawaii hoa lá. (Ảnh: Zimbio).

Theo đó, CEO Marc Raibert cũng trở thành nhân vật quen thuộc trong các hội nghị công nghệ, khi ông chỉ đạo robot Quadrupedal Spot nhảy, phi nước kiệu và lắc lư trên sân khấu.

Lời hứa lớn nhất của Raibert là biến Spot thành “Android của robot” – một nền tảng tùy biến mà các công ty khác có thể xây dựng để đáp ứng nhu cầu cụ thể.

Với những cánh tay máy có khả năng cầm nắm vật thể, cảm biến gồm máy ảnh nhiệt và 360 độ cũng như các đơn vị vô tuyến khác, Spot sẽ trở thành một robot linh hoạt. Nó có thể được dùng cho một loạt nhiệm vụ, từ khảo sát công trường đến giao hàng, thậm chí phục vụ mục đích quân sự.

Thị trường robot vẫn đang rộng mở. Các công ty như Knightscope đã cung cấp người máy giám sát bãi giữ xe và trung tâm thương mại, với mức giá rẻ hơn thuê nhân công. Tuy nhiên, chúng bị giới hạn bởi bánh xe.

Đây là cơ hội vàng để Boston Dynamics mang Spot đến gần thực tế hơn, với hình ảnh một con robot có thể lao băng băng qua những chướng ngại vật.

Thị trường đầy tiềm năng

Ở thời điểm này, các robot của Boston Dynamics không chỉ tồn tại như những sản phẩm đơn lẻ, mà là tầm nhìn về tương lai.

Raibert nói rằng sự khác biệt của Spot và các robot có chân trước đó như ngày với đêm. Để đạt được thành tựu hiện tại, công ty đã dựa vào “AI cấp thấp” – một hệ thống điều khiển trí tuệ nhân tạo giữ cho robot đứng thẳng và thăng bằng trong mọi tình huống. Còn lại, việc điều khiển nó thế nào đều do con người quyết định.

Thiết kế chân có lợi thế tự nhiên. Chúng hoạt động trong nhiều môi trường khác nhau và có khả năng thích nghi cao. Đó là lý do vì sao thiên nhiên tồn tại nhiều loài sinh vật với chân linh hoạt.

Robot Spot có khả năng giữ thăng bằng tốt dù chịu tác động ngoại lực. (Ảnh: Boston Dynamics).

Boston Dynamics không phải công ty duy nhất thấy được tiềm năng này. Nhiều đối thủ cạnh tranh đã xuất hiện như Laikago, một robot 4 chân thiết kế bởi công ty Trung Quốc Unitree Robotics. Hay loạt người máy Vision và Wraith được thực hiện bởi Ghost Robotics từ Philadelphia (Mỹ).

Ngoài ra còn có ANYmal, phát triển bởi ANYbotics – một công ty tách từ Đại học ETH Zurich (Thuỵ Sỹ). Robot này đặc biệt giống với Spot, có thể làm việc ở nhiều môi trường cùng một loạt tiện ích bổ sung.

Theo quan điểm của Peter Fankhauser, CEO ANYbotics, việc nhiều công ty phát triển robot có chân là tín hiệu đáng mừng. “Nó tạo ra thị trường đa dạng”, ông nói. “Khách hàng sẽ ngại mua sản phẩm nếu chỉ có một nhà cung cấp”.

Chủ tịch Hiệp hội Tự động hóa Tiến bộ Jeff Burnstein cũng đồng ý với quan điểm trên. Song ông bày tỏ quan ngại về tiềm năng thực sự của các robot vì phần cứng còn quá mới.

Robot ANYmal hiện được dùng để thăm dò khoáng sản. (Ảnh: The Verge).

Theo một số nhận định, Boston Dynamics sẽ khôn ngoan hơn khi đưa Spot vào những môi trường bình thường, nhưng có khả năng sinh lợi cao, như nhà kho.

Trước đó, công ty đã mua lại Kinema System, mang công nghệ nhận diện và nâng đồ vật xung quanh lên robot của mình. Nhờ đó, những cỗ máy này càng trở nên thích hợp để thay thế con người trong việc điều hướng và quản lý nhà kho.

Tuy nhiên, robot vẫn sử dụng pin, điều đó đòi hỏi các công ty phải mua nhiều máy để chúng thay phiên làm việc. Bộ kẹp bằng khí nén của robot Handle cũng chỉ có thể lấy một số hàng hoá nhất định, khiến cho việc vận tải trở nên khó khăn.

Handle là robot hình chim của Boston Dynamics, sử dụng vòi hút để di chuyển hộp. (Ảnh: The Verge).

Tổng quan, ngành công nghiệp robot còn đang ở giai đoạn phát triển và Boston Dynamics vẫn chưa đưa ra mốc thời gian cụ thể để bán sản phẩm. Công ty có thể nghiên cứu sâu hơn để đáp ứng thị trường tự động hóa kho hàng đầy tiềm năng này.

Làn gió mới cho ngành công nghiệp robot

Có thể xem Boston Dynamics như bước thử nghiệm cho tương lai tự động hóa. Tuy nhiên, tiềm năng thực sự của nó vẫn là dấu hỏi lớn.

Robot đang trở nên phổ biến hơn, nhưng các chuyên gia lo ngại chúng không làm việc hiệu quả. Trong một bài báo, các nhà kinh tế Daron Acemoglu và Pascual Restrepo đã nói về hiện tượng tự động hóa “cho có” – khi những công nghệ thay thế con người không thực sự mang lại lợi ích.

Điều này có thể thấy rõ tại Walmart, nơi robot đang đảm nhận các tác vụ thông thường như quét kệ. Nhân viên cho biết máy móc không giúp công việc của họ nhẹ nhàng, mà còn căng thẳng hơn vì phải tăng thời gian quản lý.

Robot ở kho hàng Amazon sử dụng mã QR dưới sàn để định hướng. (Ảnh: Drappers).

Tại các kho của Amazon, robot cũng đảm nhận nhiều công việc, nhưng chỉ mang tính tạm thời. Trong trường hợp này, con người lại bị đối xử như máy móc.

Acemoglu và Restrepo cảnh báo nếu xu hướng này tiếp tục và không có cơ hội việc làm mới, cuộc sống người lao động sẽ trở nên khó khăn. Biểu hiện dễ thấy nhất là sự gia tăng khối lượng công việc và đình trệ tiền lương.

Viễn cảnh u ám trên khiến robot của Boston Dynamics trở nên thú vị hơn. Thay vì sản xuất những cỗ máy nặng nề, buộc con người phải dựng lên mỗi khi chúng ngã xuống, công ty đang tạo ra một thứ “tự động” thực sự. Ít nhất, đó là những gì chúng ta thấy trên các video giới thiệu.

“Tôi nghĩ robot ảnh hưởng đến cuộc sống con người theo hướng tích cực. Nó sẽ giúp tăng năng suất, giải phóng chúng ta khỏi những công việc buồn tẻ, bẩn thỉu và nguy hiểm”, Raibert nói. “Tôi rất ghét nhìn thấy một cơ hội tuyệt vời thế này bị bỏ lỡ, chỉ vì lo sợ những nguy cơ thể xảy ra”.

Lúc này là thời điểm thích hợp để Boston Dynamics chứng minh robot của họ đã sẵn sàng rời khỏi phòng thí nghiệm và tiến ra thế giới.